សហគមន៍ព្រៃឈើ

ច្បាប់ស្តីពីព្រៃឈើកម្ពុជា ឆ្នាំ២០០២ ផ្តល់នូវមូលដ្ឋានច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍នៅតាមជនបទ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ និងជួយគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ តាមរយៈការបង្កើតសហគមន៍ព្រៃឈើ។ អនុក្រឹត្យឆ្នាំ២០០៣ ស្តីពីការគ្រប់គ្រងសហគមន៍ព្រៃឈើ បានកំណត់ចេញនូវបទបញ្ញាត្តិ សម្រាប់ដំណើរការបង្កើត ការគ្រប់គ្រង និងការប្រើប្រាស់ព្រៃសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

សមាជិកសហគមន៍ អាចប្រមូលឈើ រុក្ខជាតិ សត្វ និងអនុផលព្រៃឈើដទៃទៀត (NTFP) ទៅតាមរដូវកាល រាប់បញ្ជូលទាំង សំភារៈសំណង់ និងអាហារ។

ឃ្មុំព្រៃប្រមូលបាននៅក្នុងសហគមន៍ព្រៃឈើ។ រូបភាព ថតដោយ ODC, តុលា ២០១៤។

ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ មានយុត្តាធិការជាទូទៅ លើការគ្រប់គ្រងសហគមន៍ព្រៃឈើ។

សហគមន៍ព្រៃឈើ គឺជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ¹ មានន័យថា ដីសហគមន៍នេះ មិនអាចលក់ ឬ ផ្តល់អាជ្ញាប័ណ្ណជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច (ELCs) បានជាដាច់ខាត។ រដ្ឋបាលព្រៃឈើ មានសិទ្ធិកំណត់ព្រំប្រទល់សហគមន៍ព្រៃឈើ។

សហគមន៍មូលដ្ឋាន អាចដាក់សំណើរទៅរដ្ឋបាលព្រៃឈើ ដើម្បីសុំឱ្យទទួលស្គាល់សហគមន៍ព្រៃឈើ។² យោងតាមអនុក្រឹត្យស្តីពីការគ្រប់គ្រងសហគមន៍ព្រៃឈើ (សហគមន៍មូលដ្ឋានដែល រស់នៅពឹងអាស្រ័យលើព្រៃសហគមន៍) គឺជាសហគមន៍មួយដែលបានផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតក្រុមការងារស្ម័គ្រចិត្តមួយ ដោយផ្អែកលើការព្រមព្រៀងស្តីពីសហគមន៍ព្រៃឈើ ក្នុងការធ្វើសកម្មភាពអភិវឌ្ឍន៍នានា និងប្រើប្រាស់ធនធានព្រៃឈើ នៅក្នុងសហគមន៍ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។

អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលជាតិ និងអន្ដរជាតិ ព្រមទាំងស្ថាប័នអ្នកផ្តល់ជំនួយ ជាញឹកញាប់ បានផ្តួចផ្តើម ឬ លើកកំពស់អំពីសហគមន៍ព្រៃឈើ។³

សំណុំទិន្នន័យរបស់អង្គការទិន្នន័យអំពីការអភិវឌ្ឍ បង្ហាញអំពីសហគមន៍ព្រៃឈើចំនួនប្រមាណ ៣៣៧។ សហគមន៍ព្រៃ​ឈើនីមួយៗ មានទំហំលាតសន្ធឹងខុសៗគ្នា ដែលសហគមន៍ខ្លះតិចជាង ១០ ហិកតា ហើយមានសហគមន៍ព្រៃឈើមួយនោះ គឺមានទំហំជាង ៥០០០ ហិកតា ឯណោះ។

ឈើ និងអនុផលព្រៃឈើ ដែលប្រមូលបាន មានដូចជា អាហារ ចំណីសត្វ ជ័រចុង ឱសថ និងសំភារៈសាងសង់ សត្វ និង អនុផលដែលបានមកពីសត្វ សម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងធ្វើការលក់ដូរនៅក្នុងតំបន់។ យោងតាមការសិក្សាមួយ បានរកឃើញថា អនុផលជ័រទឹក គឺជាប្រភពប្រាក់ចំណូលដ៏សំខាន់បំផុត ដែលបានមកពីសហគមន៍ព្រៃឈើ បន្ទាប់មកទៀតគឺ ទឹកឃ្មុំ និង ក្រមួនឃ្មុំ និងសត្វមានជីវិតដទៃទៀត។⁴

យោងតាមការសិក្សាមួយផ្សេងទៀតស្តីពីសហគមន៍ព្រៃឈើ នៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍⁵ បានរកឃើញថា សហគមន៍ព្រៃឈើ មានសក្តានុពលក្នុងការដើរតួនាទីដ៏សំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ប៉ុន្តែដើម្បីឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពត្រូវ៖

• ត្រួតពិនិត្យគ្រប់គ្រងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ និងអំពើពុករលួយក្នុងវិស័យព្រៃឈើ

• ផ្លាស់ប្តូរតំបន់សហគមន៍ព្រៃឈើ ទៅកាន់កន្លែងណាដែលមានព្រៃឈើច្រើនហូរហៀរ

• ត្រូវបង្កើនប្រាក់ចំណូលដែលបានមកពីព្រៃឈើ តាមរយៈការទទួលបានសិទ្ធិពេញលេញ ការកាន់កាប់ និងការបែងចែកផលប្រយោជន៍ និងការលប់ចោលបទប្បញ្ញត្តិប្រឆាំងនឹងជនក្រីក្រ។

គម្រោងរ៉េដបូក

រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចាប់ផ្តើមគម្រោងសាកល្បងមួយ​ដែលមានឈ្មោះថា រ៉េដបូក នៅក្នុងសហគមន៍ព្រៃឈើមួយ នៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៨។ រ៉េដបូក មានន័យថា ការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នពីការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងការរេចរិលព្រៃឈើ  ។ គម្រោងរ៉េដបូក គឺជាគម្រោងដែលមានលក្ខណៈជាសកល អនុវត្តការងារដើម្បីកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ ពីការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងដើម្បីលើកកម្ពស់ការគ្រប់គ្រងព្រៃឈើ ប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ជាអកុសល គម្រោងនេះ មានផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានបឋមមួយចំនួន ទៅលើជនជាតិដើមភាគតិច និងអ្នកស្រុកដែលពឹងអាស្រ័យលើព្រៃឈើ⁶ ប៉ុន្តែមានការចាត់វិធានការមួយចំនួន ដើម្បីកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ទាំងនេះ។

បានធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព៖ ២២ កញ្ញា ២០១៥

ទាក់ទងនឹងសហគមន៍ព្រៃឈើ

• តំបន់ការពារ
• ព្រៃការពារ
• ឧទ្យានជាតិ និងដែនជម្រកសត្វព្រៃ